Je herkent het misschien wel… Je probeert een bal te vangen, maar grijpt mis. Of je wil een glas pakken en je stoot ertegenaan in plaats van het op te tillen. Voor veel mensen is het vanzelfsprekend dat ze diepte kunnen zien, maar dat is niet voor iedereen zo. Wanneer je geen diepte kunt zien, kan dat behoorlijk onhandig zijn in het dagelijks leven. Autorijden, sporten of zelfs traplopen kan ineens een stuk moeilijker worden. Maar hoe komt het eigenlijk dat sommige mensen geen diepte kunnen zien? En wat kun je eraan doen? Op deze pagina lees je wat er aan de hand kan zijn als je geen diepte kunt zien, wanneer je het beste een arts kunt raadplegen en hoe je zorgverzekering daarbij kan helpen.
Wat betekent het als je geen diepte kunt zien?
Wanneer je geen diepte kunt zien, betekent dit dat je hersenen moeite hebben met het inschatten van afstanden. Normaal gesproken gebruiken je ogen samen allerlei signalen om diepte te waarnemen. Elk oog ziet namelijk een iets ander beeld en je hersenen combineren die beelden tot één geheel. Zo kun je bijvoorbeeld inschatten hoe ver iets van je af is. Als die samenwerking tussen je ogen niet goed verloopt, of als één oog niet goed werkt, kun je geen diepte zien. Je wereld wordt dan een beetje plat. Dat klinkt misschien niet zo erg, maar het kan grote gevolgen hebben voor je coördinatie en je ruimtelijk inzicht.
Mogelijke oorzaken van deze aandoening
Er zijn verschillende oorzaken waardoor iemand geen diepte kan zien. Soms is het aangeboren, soms ontstaat het later in het leven. Een veelvoorkomende oorzaak is scheelzien, ook wel strabisme genoemd. Bij scheelzien staan de ogen niet goed op één lijn. Daardoor krijgt elk oog een ander beeld binnen en lukt het de hersenen niet om die beelden te combineren. Ook een lui oog, of amblyopie, kan een rol spelen. Als één oog in de kindertijd te weinig gebruikt is, ontwikkelt het zich niet goed. Dat oog levert dan te weinig informatie aan de hersenen, waardoor diepte zien onmogelijk wordt.
Daarnaast kunnen ook andere oogaandoeningen, zoals een netvliesprobleem of een staar, invloed hebben op je dieptezicht. In sommige gevallen kan het zelfs komen door neurologische aandoeningen of hersenletsel. Soms merk je pas laat dat je geen diepte kunt zien. Dat komt omdat je hersenen verrassend goed zijn in compenseren. Je gebruikt dan andere signalen, zoals schaduwen, perspectief en beweging, om afstanden te schatten. Pas als die visuele hints ontbreken, bijvoorbeeld bij autorijden in het donker, valt het op dat je diepte niet goed kunt waarnemen.
Wat merk je als je hier last van krijgt?
Als je geen diepte kunt zien, zijn dagelijkse handelingen vaak lastiger dan voor anderen. Denk aan het inschenken van een glas, traplopen, autorijden of zelfs sporten. Je kunt ook merken dat je sneller struikelt of iets mist als je probeert iets te pakken. Sommige mensen krijgen hoofdpijn of worden sneller moe van inspanning met de ogen, bijvoorbeeld bij lezen of werken achter een scherm. Bij kinderen valt het soms op doordat ze moeite hebben met sporten, dingen vaak omstoten of scheel kijken. Omdat diepte kunnen zien zich vooral in de kindertijd ontwikkelt, is het belangrijk dat oogproblemen bij jonge kinderen op tijd worden opgespoord.
Wanneer moet je naar de arts als je geen diepte kunt zien?
Wanneer je merkt dat je geen diepte kunt zien of dat je dieptezicht ineens slechter wordt, is het verstandig om een arts of optometrist te raadplegen. In sommige gevallen kan een bril of speciale therapie helpen om het dieptezicht te verbeteren. Bij plotseling verlies van dieptezicht is het extra belangrijk om snel medische hulp te zoeken. Dat kan wijzen op een probleem met het netvlies, de oogzenuw of zelfs iets in de hersenen. Een arts kan met behulp van een oogonderzoek en soms een scan vaststellen wat er precies aan de hand is.
Wat kan je zorgverzekering doen als je geen diepte kunt zien?
Wanneer je geen diepte kunt zien, kunnen de kosten voor onderzoeken en behandelingen flink oplopen. Gelukkig vergoedt je zorgverzekering vaak een groot deel van de zorg die nodig is. De basisverzekering dekt in veel gevallen een bezoek aan de huisarts en een doorverwijzing naar een oogarts of optometrist. Ook een medische bril of lenzen kunnen (gedeeltelijk) worden vergoed als die nodig zijn vanwege een oogaandoening. Heb je een aanvullende verzekering? Dan kun je vaak rekenen op extra vergoedingen. Denk aan orthoptische behandelingen, speciale brillenglazen of revalidatie bij slechtziendheid. Het is daarom slim om je polis goed door te lezen of contact op te nemen met je zorgverzekeraar om te vragen wat er precies wordt vergoed.
Voor kinderen geldt dat de zorg voor oogaandoeningen meestal volledig wordt vergoed. Als je kind moeite heeft met diepte kunnen zien, hoef je dus niet bang te zijn dat de kosten hoog oplopen.
Hoe leer je wennen aan een leven zonder diepte te kunnen zien?
Hoewel het in het begin lastig kan zijn, leren veel mensen goed omgaan met het feit dat ze geen diepte kunnen zien. Ze vertrouwen op andere visuele signalen, zoals schaduwen, perspectief en beweging. Je leert door te doen, als je bijvoorbeeld weet dat de trap altijd even diep is, hoef je niet meer te zien hoe ver de treden precies liggen. Er bestaan bovendien trainingen om je hersenen te leren beter gebruik te maken van de signalen die je wel hebt. Een orthoptist kan helpen met oefeningen om de samenwerking tussen je ogen te verbeteren of te versterken wat nog wel werkt.
