Sommige mensen doen het hun hele leven zonder erbij stil te staan, terwijl het voor anderen een bron van onzekerheid is: slissen. Het is een spraakprobleem waarbij de s (en soms ook andere klanken) niet goed wordt uitgesproken. Vaak klinkt het alsof iemand een beetje slist of lispelt. Vooral bij kinderen komt slissen vaak voor, maar ook veel volwassenen hebben er in meer of mindere mate nog last van. Je kunt er iets aan doen. En wat veel mensen niet weten is dat je zorgverzekering je hier soms gewoon bij kan helpen!
Wat houdt slissen precies in?
Slissen, ook wel lispelen genoemd, betekent dat je klanken zoals de s of z niet goed uitspreekt. Vaak komt dit doordat de tong te veel tussen de tanden komt of naar voren wordt geduwd bij het praten. Soms ligt het aan de bouw van de mond, soms aan gewoontegedrag dat al jong is aangeleerd. In andere gevallen is het een combinatie van beide. Hoe dan ook, slissen is iets wat veel voorkomt, maar wat vaak ook goed te behandelen is. Het begint met begrijpen waar het vandaan komt.
Waarom kunnen mensen hier last van hebben?
Er kunnen meerdere oorzaken zijn. Bij jonge kinderen kan slissen ontstaan door bijvoorbeeld te lang duimen, veel speengebruik of een verkeerde slikgewoonte. Maar ook een te korte tongriem of een verkeerde stand van de tanden of kaak kan een rol spelen. Soms groeit het vanzelf over als de mond verder ontwikkelt, maar dat is lang niet altijd het geval. En dan kun je als puber of volwassene nog steeds last hebben van slissen. Dat kan best vervelend zijn in sociale situaties of bij presentaties op werk.
Slissen en onzekerheid
Slissen is niet gevaarlijk of schadelijk, maar het kan wel veel invloed hebben op hoe iemand zich voelt. Iemand die slist, krijgt soms vervelende opmerkingen of wordt nagedaan. Dat kan zorgen voor onzekerheid, schaamte of zelfs vermijding van sociale situaties. Vooral bij kinderen op school kan dit een rol spelen. Ze durven niet voor te lezen, fluisteren in plaats van praten, of willen minder zeggen. Gelukkig kun je iets doen aan slissen! En hoe eerder je ermee aan de slag gaat, hoe makkelijker het vaak is om het af te leren.
Wat kun je doen tegen slissen?
Slissen gaat bijna niet vanzelf weg als je er op latere leeftijd nog last van hebt. Maar dat betekent niet dat je ermee moet blijven rondlopen. Een logopedist kan hierbij helpen. Logopedie is de behandeling van spraak-, stem- en slikproblemen en dus ook van slissen. Samen met een logopedist ga je aan de slag met oefeningen om je tong op de juiste plek te krijgen tijdens het praten. Je leert hoe je klanken zuiver kunt uitspreken, hoe je ademhaling kan helpen bij het praten en hoe je foutieve gewoontes kunt afleren. Het mooie is dat de meeste mensen al snel verbetering merken zodra ze aan de slag gaan. Door regelmatig te oefenen en bewust te worden van je spraak, kun je in de loop van weken of maanden afkomen van slissen. Het vraagt wat inzet, maar het is het waard.
Dit probleem behandelen via je zorgverzekering
Wat veel mensen niet weten, is dat logopedie bij slissen vaak wordt vergoed door de zorgverzekering. Zeker voor kinderen zit logopedie gewoon in de basisverzekering. Voor volwassenen geldt ook dat logopedie vergoed wordt, maar dan gaat het wel eerst van je eigen risico af. Als je twijfelt of je in aanmerking komt, kun je het beste contact opnemen met je zorgverzekeraar of even je polisvoorwaarden checken. Sommige mensen stellen een behandeling uit omdat ze denken dat het veel geld gaat kosten. Maar dat is lang niet altijd het geval. In veel situaties kun je gewoon starten met logopedie en krijg je een flink deel (of alles) vergoed. Dat maakt het net even makkelijker om die stap te zetten.
Hoe weet je of je slist?
Het klinkt als een simpele vraag, maar veel mensen weten niet zeker of ze echt slissen. Soms hoor je het zelf niet goed, maar merkt je omgeving het wel. Of je krijgt een opmerking van een collega, vriend of familielid die je aan het denken zet. In dat geval is het slim om je spraak eens te laten beoordelen door een logopedist. Dat kan vaak al tijdens een intakegesprek. De logopedist kijkt naar je tongpositie, je ademhaling en je uitspraak. Zo krijg je meteen duidelijkheid over of en hoe ernstig het slissen is. Op basis daarvan wordt een behandelplan gemaakt dat past bij jouw situatie. En omdat elke mond en elke manier van spreken uniek is, is zo’n persoonlijk plan extra waardevol.
Tips voor thuis tegen slissen
Ook thuis kun je al aan de slag met kleine aanpassingen. Probeer eens te letten op de positie van je tong wanneer je een s uitspreekt. Raakt je tong je tanden of zit hij ertussen? Dan is er werk aan de winkel. Je kunt ook oefenen met woorden waar veel s-klanken in zitten. Doe het langzaam en bewust, voor de spiegel. Hoewel dit geen vervanging is van logopedie, kan het wel helpen om bewuster te worden van je eigen uitspraak. Daarnaast is het slim om kritisch te kijken naar gewoontes zoals nagelbijten, duimen of veel door je mond ademen. Deze gewoontes kunnen het slissen versterken of in stand houden. Door ook hierop te letten, ondersteun je de behandeling en vergroot jij je kans op blijvend resultaat.
Het is niets om je voor te schamen
Iedereen heeft wel iets aan zijn of haar spraak of uitspraak dat niet perfect is. Maar als slissen je belemmert in je communicatie, je zelfvertrouwen in de weg zit of je stoort, dan is het tijd om in actie te komen. Je hoeft het niet alleen te doen. Met de juiste hulp en mogelijk een steuntje in de rug van je zorgverzekering, kun je eraan werken en merkbare verbeteringen bereiken. Het maakt niet uit of je een kind bent of juist een volwassene, het is nooit te laat om iets te doen aan slissen. Hoe eerder je begint, hoe sneller je resultaat merkt. En dat maakt praten niet alleen makkelijker, maar ook leuker.
